Pijn uit een verleden
Hoeveel pijn draag jij met je mee? We hebben allemaal een rugzakje met oud zeer. Gebeurtenissen die ons tot op de dag van vandaag nog pijn doen. Emoties die ons kunnen overvallen alsof ze van vandaag zijn. Wanneer je dieper kijkt zie je dat het vaker de herinnering aan de pijn is die het zeer veroorzaakt. Niet minder vervelend maar die kennis geeft ruimte om pijn een plek te geven.
Soorten pijn
Pijn kan acuut of chronisch zijn. Acute pijn ontstaat direct na het leed dat is aangedaan; je valt op je knie of iemand zegt iets kwetsend tegen je. Beide pijn. Fysiek, mentaal. Direct.
Chronische pijn is een pijn die minimaal 3- 6 maanden aanhoudt. Waar de fysieke pijn misschien al lang weg is, blijft de herinnering aan de gebeurtenis. Er is een beschadiging in ons stelsel en we hebben chronische pijn. Je denkt steeds terug aan wat er gezegd is en hebt het een onderdeel gemaakt van ‘jouw verhaal’. De pijn blijft terug komen.
Weetjes over pijn:
- Pijn is een onaangenaam gevoel in ons lichaam.
- Pijn heeft een belangrijke beschermende functie in het lichaam.
- Pijn is niet alleen een lichamelijke ervaring. Ook emoties en gedachten kunnen pijn beïnvloeden.
- Pijn is zeer persoonlijk en de ernst van de pijn is afhankelijk van meerdere factoren.
- Ongeveer 2,5 miljoen mensen in Nederland hebben langdurige pijn.
Functies van pijn
Of pijn nu fysiek of mentaal is, pijn heeft een functie. Een beschermende functie. Het waarschuwt je dat er schade is aangedaan die geheeld moet worden. Bij het voorbeeld van een kapotte knie, laten we uitgaan van een grote schaafwond, zijn schoonspoelen en verbinden meestal genoeg. Het lichaam doet de rest. Je zal voorzichtig met de beschadigde huid omgaan. Pijnsignalen herinneren je eraan dat daar een wond zit die nog moet genezen. De herinnering aan de gebeurtenis blijft nog even hangen. Je zal dezelfde ‘fout’ niet zo snel weer maken met de herinnering aan de pijn die dit veroorzaakte.
Maar wanneer de pijn na maanden nog voelbaar is terwijl de schade weg is, is de functie ervan ook verminderd.
Dat is wat er gebeurt bij de mentale pijn. Jaren geleden riep iemand iets onaardigs tegen je. Op dat moment kwam het hard aan. Je hebt er een tijdje over lopen tobben. Je denkt er minder vaak aan nu maar wanneer je die gebeurtenis terug haalt heb je er nog emoties bij. Sterker nog, je hebt onderbewust je gedragingen aangepast omdat je niet wilt dat dit verwijt jou nog een keer gemaakt kan worden. Er is sprake van ‘oud zeer’. Oude pijn die nu geen functie meer heeft maar jou vooral in de weg staat.
Weet je nog met de kniewond? Je hebt de wond schoongemaakt en verbonden. De pijn werd minder en verdween. Wat heb je gedaan aan de pijn bij woorden die je naar je hoofd geslingerd kreeg. Ben je opgestaan en doorgegaan? Een paar dagen getreurd en het laten slijten? Of ben je actief het zeer gaan verwerken?
Wanneer je er nu nog last van hebt, is dat laatste niet succesvol geweest.
Omgaan met pijn
Wanneer we pijn ervaren, is het ons instinct om ons erop te richten en de ernst te beoordelen, beiden kunnen de pijn alleen erger maken en bijdragen aan gerelateerde zorgen en depressie. Op deze manier kan onze geest onze “oorspronkelijke pijn” (de werkelijke pijn) flink versterken door “gevolgpijn” toe te voegen (onze gedachten over de verwonding die de pijn versterken).
Of het nu klein of groot leed aangaat. Het is jouw keuze hoe je ermee omgaat. Dit klinkt niet respectvol naar mensen die in oorlogstijd alles verloren hebben. Dat is een diep trauma.
Maar hoe groot het trauma ook, je hebt ALTIJD een keuze hoe je ermee omgaat.
Je kan iedereen vertellen over de pijnlijke knie waardoor de pijn actief aanwezig blijft. Of je kan je knie verzorgen met aandacht en de rest van het leven laten doorlopen. Je kan ervoor kiezen voor altijd boos en verdrietig te blijven om de gebeurtenis of je kan je pijn aandacht geven en ruimte maken voor de mooie dingen in het leven. Alles wat er wel is. De mensen die je lief zijn.
En ik zeg niet dat dit altijd makkelijk is. Dat is het zeker niet. Het zal deels in je karakter bepaald zijn hoe je met pijn omgaat. Je veerkracht is hierbij mede bepalend.
Door anders naar pijn te kijken kan je leren er beter mee om te gaan en pijn te zien zoals het is: een waarschuwingssignaal bij acute schade.
Mindfulness en Meditatie
Zenmeditatie, een meditatievorm waarbij beoefenaars hun aandacht richten op de ademhaling, leidt tot een dikkere hersenschors in hersengebieden die pijn verwerken. En belangrijker: die dikkere cortex gaat gepaard met een lagere pijngevoeligheid. Wanneer het gaat om fysieke pijn heeft ademhaling een grote invloed op de pijnbeleving. Een bewuste en rustige manier van ademen helpt de aandacht te verplaatsen naar iets anders dan de pijn. Die afleiding alleen al geeft pijnverlichting. Daar bovenop komt dat een bewuste ademhaling ontspanning geeft in lichaam en geest. Deze ontspanning van de spieren geeft ook een verlichting in de pijn ervaring.
Visualisatie is een meditatievorm waarin je de situatie voor je haal zoals deze wenselijk is. Een wereld waarin je de pijn niet ervaart. Je buigt je gedachtes om en geeft focus aan dingen die je we wilt ervaren in plaats van op de pijn.
Je kan in de meditatie ook een mantra gebruiken. Een rustgevende of opwekkende uitspraak. Een woord zoals ‘vertrouwen’ of een zin ‘ik ben niet mijn pijn’ kan jou helpen om de emotionele pijn te verminderen. De kracht van mantra’s zit in de herhaling. Door rustig te gaan zitten en de mantra meerdere keren in gedachten of hardop te herhalen maak je nieuwe verbindingen aan in de hersenen en maak je de tekst ‘eigen’. Het wordt jouw nieuwe overtuiging.
Mindfulness technieken staan erom bekend dat ze helpen om chronische pijn te verminderen met wel 57 %. Het is aangetoond dat mindfulness de hoeveelheid stresshormonen in het lichaam vermindert, waardoor het lichaam zich efficiënter kan richten op het bestrijden van ontstekingen die pijn veroorzaken.
Naast de directe effecten op pijn van mindfulness, kan het ook je stemming verbeteren. Mindfulness kan depressie verminderen en positieve gedachten vermeerderen.
Jouw huiswerk deze week:
Beoefen deze week een stukje mindfulness: In plaats van je kop koffie of thee op te pakken en te drinken zonder na te denken, kun je bijvoorbeeld aandacht schenken aan de textuur van de kop, het gewicht en de vorm van het oortje. Let op het gevoel van het kopje op je lippen. Laat het slokje vocht over je tong zwerven, en geef daarbij aandacht aan de smaken.
Zoek naar meer van deze dagelijkse mogelijkheden om mindful te zijn. Wanneer je je tanden poetst kun je aandacht schenken aan de sensatie, in plaats van jezelf te laten denken aan je baan – of je pijn – terwijl je poetst.
Doe deze week deze meditatie. Het is een visualisatie en doet een beroep op jouw fantasiewereld.
audio: Visualisatie met mantra
Bodyscan (voor in de email)